Over de serie Elsewhere
Mijn schilderijen zijn vaak tamelijk groot en tonaal, grijsachtig van kleur. Ze tonen het uitzicht of een doorgang uit mijn dagelijkse omgeving, geschilderd op locatie naar de waarneming. Het
subjectief perspectief (mijn eigen term) versterkt de ruimtelijkheid. Zo word jij als toeschouwer de mens in het schilderij:
Wat doe je hier?
Of zoals galerie Wit het verwoordde: "Alrik Stelling werkt op locatie en schildert daar wat hij ziet: een beeld uit zijn dagelijkse omgeving. Vaak zijn dat interieurs, met veel wand. Door een subtiele aanpassing van het klassieke perspectief lijken de wanden zich ook naar boven en onder toe te vernauwen. Zo plaatst de kunstenaar je midden in het schilderij. De muren lijken op je af te komen, een effect versterkt door de gedempte kleuren van de acrylverf. Helemaal gevangen zit je niet: je kan een raam of deur openen, of een zijgang nemen die naar elders leidt. Dat is het “Elsewhere”, de titel van de hele serie werken, waarmee Alrik Stelling de hoop verbeeldt op een zinvolle wereld elders, weg uit een absurd, onbeduidend en doelloos bestaan. Zijn nieuwste werken zijn geïnspireerd door het uitzicht vanuit zijn atelier: Hollandse daken onder een grauwe Hollandse hemel. Ook die hebben de titel Elsewhere. Terecht."
-
Lineair perspectief gaat uit van één vast oogpunt (= vaste blikrichting). Het is een systeem met drie verdwijnpunten en rechte lijnen daar naartoe. Het is relatief eenvoudig te leren en (mede daarom) veel toegepast.
-
Curvilineair perspectief onderkent dat horizontale lijnen en vertikale lijnen een kromming hebben, die ontstaat bij wijzigende blikrichting. Zo buigt de lijn tussen plafond en de muur recht voor je zowel ter linkerzijde als rechterzijde naar de horizon toe. Curvilineair perspectief is een veel complexer systeem dat een beter ruimtelijker gevoel oplevert. Inzet van een computer om de berekeningen te maken is hierbij handig.
-
Subjectief perspectief - mijn eigen term - lijkt meer op curvilineair dan lineair perspectief. Het systemathische wordt nu losgelaten in die zin dat er geen vaste rekenregels zijn waaraan het voldoet. Uitgangspunt is de subjectieve ervaring van de ruimte. Een ruimte ervaar je door om je heen te kijken met beide ogen. Lineair perspectief - met zijn vaste blikrichting - voldoet dus niet. Niet de rekenregels van het curvilineair perspectief, maar de subjectieve ervaring bepaalt de krommingen.
Stel je bijvoorbeeld een tussenstijl voor tussen twee ramen in een rechte muur voor je. Kijk je door het linkerraam dan kromt de tussenstijl onderin en bovenin naar links, kijk je door het rechterraam dan kromt diezelfde tussenstijl onderin en bovenin naar rechts. Er ontstaan dus conflicterende situaties waarbij lijnen tegelijkertijd zowel naar links als naar rechts moeten buigen, of naar onder én boven. Dat kan uiteraard niet zo getekend worden. Arbitraire keuzes zijn daarom noodzakelijk, waarbij de subjectieve ervaring leidend is, en het erom draait te achterhalen welke blikrichting (lokaal) dominant is.
En dan moet je ook nog rekening houden met krommingen die op het doek ontstaan door veranderende blikrichting bij het bekijken van het doek zelf en verkortingseffecten door de afmetingen ervan. Hoe groter het doek, hoe lastiger, maar ook hoe groter het opgewekte ruimtelijk gevoel kan worden.
Het daadwerkelijk ervaren van een driedimensionale ruimte middels een schilderij is per definitie onmogelijk, maar toch blijf ik proberen om die ruimtelijkheid zo goed mogelijk op te wekken. Hieronder ter illustratie één van mijn schilderijen. Het is 2.00m x 1.20 m groot. Als je het op een klein computerscherm bekijkt, zal de ruimtelijke werking ervan beperkt zijn, en komt het beeld zelf zeer vertekend over. Als je het in het echt op tamelijk korte afstand aanschouwt en dan de ruimte 'voelt' - zeg, een lichte duizeling ervaart en de neiging de leuning rechts op het doek te willen beetpakken - dan is het subjectief perspectief overtuigend toegepast. Op dat moment ben jij als toeschouwer de mens in het schilderij geworden.
Over de serie Human
De serie Human heeft als uitgangspunt mensen te schilderen, daar waar ik die in een eerder gestarte serie Elsewhere juist wegliet.
De schilderijen zijn vierkant en variëren van 25x25 cm tot 70x70cm.
Beelden ontleen ik aan diverse media, eigen foto’s, waarneming en herinnering.
Van zo'n beeld maak ik een uitsnede, waarna ik het verder manipuleer tijdens het schilderen.
De titel maakt het werk af.
Ik behandel vaak serieuze onderwerpen.
Interpretatie van een werk laat ik graag over aan de toeschouwer.
Over de serie Human (lollige variant)
De serie Elsewhere toont bewust geen mensen, want de toeschouwer is de mens in het schilderij.
De serie Human - als onderzoekende tegenreactie daarop - had als uitgangspunt juist wél mensen te gaan schilderen.
En dan niet van het type knullig wandelaartje in een weids landschap.
Daar waar de serie Elsewhere is begonnen op grote, verticale formaten, is de serie Human begonnen op kleine, vierkante formaten.
De vroege werken
Air en
Operator zijn geschilderd voor de expositie
10 jaar Wit bij Galerie Wit, waarbij werd gevraagd werk te vervaardigen op verstrekte panelen van 10×10 inch (ca. 25×25 cm).
Galeriehouder
Nico van Breemen noemde vierkant formaat het rottigste formaat dat bestaat. Waarop ik dacht:
"Dát zullen we nog wel eens zien". De laatste tijd worden de formaten weer iets groter, maar ze zijn nog altijd vierkant.
Beelden
ontleen ik aan jat ik van diverse media zoals krant, film, Netflix-serie, muziekclip, schilderij, maar ik gebruik ook in beperktere mate eigen foto's, rechtstreekse waarneming en herinnering.
Kortom, weinig fantasievol.
(Volgens het stramien "beter goed gejat dan slecht verzonnen", een gangbare kreet binnen de consultancy waarvan ik blijkbaar een tic heb overgehouden.)
Deels kom ik ze toevallig tegen en triggeren ze mij (raken ze mijn gevoelig snaartje met bijbehorende vibrationele indicatie van gelijksoorige kosmische energiefrequenties), deels zoek ik er bewust naar.
Van zo'n beeld maak ik een uitsnede, waarna ik dat beeld nog verder manipuleer tijdens het schilderen - waarbij de originele achtergrond het doorgaans het meest moet ontgelden, want mooi egaal grijs is niet lelijk.
Tenslotte maakt de titel het dan he-le-maal af.
Zo onstond deze nog altijd groeiende serie waar zowel formeel als inhoudelijk de vrolijkheid vanaf spat, geheel in lijn met mijn gemiddelde gemoedsgesteldheid. Luchtige onderwerpen uit ons vrolijk bestaan, zoals kommer, oorlog, ziekte en kwel, menselijke tekortkomingen en andere doffe ellende worden zeker niet geschuwd. En driewerf hoera voor de
humor van het leven.
Verder heb ik een
werkelijk godgloeiende hekel aan nog meer toelichting te moeten geven op mijn eigen werk - dus
vraag me er a.u.b. niet om! - omdat:
Met name b. Gelukkig is mijn ego in de loop der jaren bijkans verschrompeld tot de grootte van een walnoot, dus ben ik al bijna de schaamte voorbij. Maar a klinkt veel professioneler, dus we houden het gewoon lekker op a.
Lees het stuk in Pulchri Magazine voor een nog veel ernstiger toelichting en ook humor om te lachen. (
"Altijd blijven lachen!").
Ernstige toelichting geconstateerd
“In verband met uw komende tentoonstelling in Pulchri Studio nodigen we u uit, voor het komende nummer een stukje te (laten) schrijven over het werk, werkwijze, opvattingen etc., zie voorbeelden in vorige Pulchrinummers.” zo stond in de e-mail vanuit Pulchri. Zie voorbeelden. Tja. Nou. Hm.
In 2011 ben ik afgestudeerd aan de KABK en sinds 2014 kunstenaarslid van Pulchri. Recent werk (zie afbeeldingen) heb ik vervaardigd op panelen van 25cm x 25cm met acrylverf, penselen en in het achterhoofd allerlei vrolijke opvattingen zoals “Een dag niet geneukt, is een dag wél lekker geschilderd.” en “Je wordt gillend gek als je over het heelal nadenkt, dus: niet doen!” en “Prachtig, zoals jij je kwetsbaar durft op te stellen…teiltje!” en “De mensheid vormt een kankergezwel voor onze aarde. Onze? Wat nou onze?!” en “Mooi rood is niet lelijk. Mooi grijs ook niet.” en “Het leven is verschrukkuluk voor een passieloze lafbek.” en “Ik kan er verder niks aan doen, maar ik zie toch echt liever een mooie vrouw dan een mooi schilderij.” en “Er zijn teveel kutlui op deze wereld die er bewust voor hebben gekozen de kutlui op deze wereld te willen zijn. Wat doen we ermee?” en “Best geinig hoor, opvattingen, maar aan een flinke boterham met pindakaas heb je meer.” en “Pindakaas stinkt trouwens wel. De muis ook. Hij moet weg.” en “Van Gogh verkocht ook helemaal niks (archetypische total loser), dus dat zegt geen drol, vooral dóórgaan, kom op, je kunt het!!” enzovoorts (ik kan bezig blijven tot St Juttemis, maar het is zo wel welletjes). Ik ga blanco het schilderproces in en kom er doorgaans zwarter uit. Zwart past uitstekend bij mijn gemiddelde gemoedsgesteldheid. En het kleedt ook slank af. Voor wat betreft de titels van mijn schilderijen uit de serie getiteld
Human - die u binnenkort kunt aanschouwen – volgt dan nu een kort verhaal dat gevoelsmatig aan die titel relateert (vraag me niet hoe) en tegelijkertijd invulling geeft aan de “etc.” uit de e-mail.
Er was eens een programmeur die een computerprogramma schreef dat computerprogramma’s kon schrijven. Die programma’s evolueerden razendsnel en de programmeur stopte met schaken en poker, want hij verloor toch altijd van de computer. Alleen met ganzenborden wist hij nog wel eens te winnen. Maar daar had de computer dan vaak weer geen zin in. Toen bouwden ze samen een robot die ook zelf robots kon bouwen. Geen mens hoefde ooit nog de afwasmachine in of uit te ruimen. Toevoeging van kunstvlees, siliconen, verwarmingselementen, ruftkussen, gevanceerde sensoren, en extra fuzzy logic voor het genereren van uitermate logisch klinkende verklaringen voor uitermate stupide beslissingen, politiek correct taalgebruik, gestamelde liefdesuitingen, flink doorwrochte toelichtingen op eigen werk en dergelijke, leverde robots op die op volstrekt gelijkwaardig niveau functioneerden als de mens. Maar robots evolueren vele malen sneller. Schilderen kunnen ze al beter dan een echte Stelling. En ook verhalen schrijven is voor zo’n robot een koud kunstje. “Het bewijs daarvan lees je nu” is een flauwe slotzin, dus daarmee eindigt dit verhaal niet.
P.S. Stel je bestuurt een auto en rijdt 90km/uur door de bebouwde kom. Ineens steken zeventien kindjes onverwachts de weg over. Tijdig remmen is onmogelijk. Zwenk je uit om ze te ontwijken en rijd je dat lieve oude vrouwtje omver dat zo keurig op de stoep loopt? Of toch die zeventien kleine etterbakjes die ervoor zorgen dat je zo meteen hoe dan ook nog langs de wasstraat moet? Omdat jullie mensen zelf al zo lang worstelen met ethische vraagstukken, nemen jullie het ons hopelijk niet al te kwalijk dat wij er ook nog enige moeite mee hebben, toch? Even goed vrienden!
Bovenstaande tekst staat ook op de
website van Pulchri. Hieronder hoe het is gepubliceerd in Pulchri Magazine.
Prijzen & Nominaties
-
Genomineerd voor de Jacob HartogPrijs 2024 met het schilderij "Breathtaking". Zie ook Bericht op website Pulchri Studio en Instagram post Pulchri Studio
Uit het juryrapport
Genomineerde: Alrik Stelling met het werk Breathtaking
De compositie en het in eerste instantie bijna landschappelijke en esthetische karakter van het schilderij trekt de toeschouwer dichterbij. Eenmaal daar aangekomen grijpt het dramatische narratief in op de eerder ervaren schoonheid en rust. Het is precies dát contrast tussen de esthetiek en het narratief wat het tot een spannend schilderij maakt. Deze spanning wordt versterkt door de kundigheid van de schilder, waarbij het karakter in de toets de ervaring versterkt.
- Winnaar Menzis Jong Talent 2011, met het werk Elsewhere 10
Overige
- Publicatie in krant Straatnieuws #11, Den Haag-Rotterdam, 29 augustus 2018, pagina "kunstwerken van de maand"
- Jurylid Jacob HartogPrijs 2015
- Kunstenaarslid van Pulchri Studio, per 1 april 2014.
Twee Elsewhere schilderijen zijn vervaardigd in het gebouw van Pulchri Studio tijdens publiek toegankelijke live schildersessies. Er is een filmpje gemaakt van mijn Kunstenaar aan het Werk project. In 2014 en 2015 meegedaan aan publieke teken- en schilderdemo's gedurende Museum Nacht in Pulchri Studio.
- In juli 2011 voltooide ik mijn opleiding tot beeldend kunstenaar aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten.
Examenwerk is opgemerkt door: Trendbeheer en Metropolis M en Lost Painters: "Een van de studenten die wel de moeite deed om even een gesprek aan te knopen was Alrik Stelling. Zijn schilderijen leken nageschilderd te zijn van foto’s maar bleken op locatie geschilderd te zijn. Dit is zoals hij de wereld ziet, dus zonder rechte perspectieflijnen. Aparte formaten, een opmerkelijke beeldtaal en bijzondere composities."
- Werk is aangekocht door particulieren, zorgverzekeraar Menzis en het Ministerie van Buitenlandse Zaken (verscheept naar de Nederlandse ambassade te Nicosia, Cyprus).
- Deze hele website is door mijzelf vormgegeven, ontwikkeld en geprogrammeerd. Alle rechten voorbehouden.
